Ya Bizde Olsaydı

 

Ünlü Amerikalı kemancı Caroline Campbell,  İtalyan besteci Vittorio Monti'nin Csàrdàs adlı eserini çalıyordu. (https://www.youtube.com/watch?v=vZIuT-wK0OY)  Konser, orta İtalya'da Umbria bölgesinde olduğunu öğrendiğim Assisi'deki San Francesco Bazilikasında bir noel konseri. Bazilikanın, katoliklerin hac yerlerinden birisi olduğunu da kısa bir araştırma ile öğrendim.

Csàrdàs'ın icrası bitti, alkış kıyamet..

Yukarıda, bu âna ait bir kare var. Bu karede dikkatinizi çeken bir şey var mı? Yok mu?

Sarı yuvarlak çizgilere dikkat. Hayır, hıristiyan ikonografisindeki hâleler değil bunlar, dikkatinizi çeksin diye ben ekledim.

Aynı kareyi bir de sahne tarafından görelim.

Evet.. kırmızı takkelerinden anladığınız üzere kardinaller bunlar.. En ön sırada.. Aynı konserde askerler de var. Bakın aşağıdaki resme. Omuzundaki yıldızlardan anlayacağınız üzere hem de oldukça yüksek rütbeli. Ama ilk sırada değil. 

Düşündüm... hem de uzun uzun. Ya bizde olsaydı bunun benzeri bir olay diye! 

Bir câmide, dinî bir olay, bir gün, bir hâdise için konser verildiğini...

Câmideki bu konsere rütbeli askerlerin de gittiğini...

O konserde en ön sırada -lâteşbih- müslüman din adamlarının oturduğunu...

Rütbeli askerlerin din adamlarından daha geride oturduklarını...

"Lâiklik elden gidiyor" diye kopartılacak yaygarayı...

O rütbeli askerin ordudan ayrılması gerektiğini yazan "çok bilmişleri"...

"Ortaçağ zihniyeti hortladı" diyen "aydın"ları...

Sosyal medya bataklığındaki hezeyanları...

Bir de siz düşünün bakalım. 

Tanzimat Kafası - Yabancı Lisana Dâir

 "Galatasaray mezunu" bir yazar, "lumpenproletarya" tesmiye ederek kendince tahfif ettiği bir kesimden bahseden bir yazısında (1) "Fransızca konuşmaya başlayın demedik de..." diyerek, Fransızca konuşmanın ona göre bir üstünlük vesilesi olduğunu ifâde ediyordu. E malûm "Galatasaray'da" fen eğitim lisanı da Fransızca değil miydi?

Tanzimatla bünyemize kalıcı olarak yerleşen Fransızca virüsünün neler yaptığının en çarpıcı örneği, Reşat Nuri GÜNTEKİN'in Çalıkuşu adlı romanındaki "maarif müdürü"nde hayat bulur; bir köy okulunu gezen ve Fransızca kelîmeler döktüren maarif müdürünün okul binası için "ahır" demesinde!

Peki Fransızca konuşmak, konuşanı üstün vasıflı yapan bir hususiyet midir? Eğer böyleyse anadilleri Fransızca olanların "ideal insanlar" olmaları, "Frankafon"luğun, dünyayı daha iyi, daha güzel bir yere getirmesi gerekmez miydi?

Dünya gerçeklerine baktığımızda bunun böyle olmadığını görüyoruz. 

Laos, Kamboçya, Vietnam, Yeni Kaledonya, Fransız Polinezyası, Cezayir, Gabon, Moritanya, Senegal, Gine, Fildişi Sahili, Kongo, Mali, Madagaskar, Benin, Burkina Faso, Togo, Çad  ve Nijer'i sömürgesi yapan ve hâlâ "denizaşırı toprakları" bulunan Fransa'nın anadili Fransızcadır. (2)

Antep ve Maraş'ı işgâl edenler de Fransızca konuşuyorlardı.

1945'te Cezayir'de Setif ve Guelma'da 45 bin Cezayirliyi öldüren Fransızların anadili Fransızcadır.

17 Ekim 1961'de Paris'te barışçıl gösteri yapan Cezayirlilere saldırıp binlerce kişiyi yaralayıp, yaklaşık 14 bin kişiyi gözaltına alan ve 300'den fazla Cezayirliyi öldüren Fransız polisinin anadili Fransızcadır.

Fransa'da neşrolunan ve İslam dinine hakâretleriyle meşhur Charlie Hebdo dergisi  de Fransızca yayımlanmaktadır.

Bu kötü misallerden yola çıkarak bütün Fransızları ve Fransızcayı kötülemek elbette mümkün değildir. Her milletden iyi ve kötü insanlar çıkabileceği gibi, Fransızca da nihâyetinde yüzlerce lisandan sâdece birisidir. Tıpkı Afrika'daki Bantu lisanları, Malayca, Korece gibi. Fransızca konuşmak -tıpkı diğer yabancı lisanları konuşabilmek gibi- bir üstünlük işâreti, bir üstünlük kıstası olamaz. Fransızca'yı bir lisan olmaktan alıp bir üstünlük göstergesi hâline getiren tanzimat kafası aksini iddia etse de durum budur. 

---

(1) https://www.sabah.com.tr/yazarlar/ardic/2021/12/09/tarz-i-siyaset

(2) Fransa'nın sömürgeciliği hakkındaki "Fransız Sömürgecilik Tarihi Üzerine"  adlı akademik bir makaleyi şu adreste bulabilirsiniz:

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/200454#:~:text=Cezayir%20(1830)%2C%20Gabon%20(,%C3%BClke%20Fransa'n%C4%B1n%20kontrol%C3%BCne%20ge%C3%A7er.